54. TextielFeest in Maarn

De Nederlandse Kostuumvereniging organiseert elk jaar een textielfeest in dorpshuis De Twee Marken in Maarn. Voorafgaand en na de Algemene Leden Vergadering vindt er een grote Antiek Textiel Markt plaats. Omdat ik lid ben van de commissie Dagen, die dit soort evenementen organiseert, was ik erbij. Mijn taken gedurende de dag: in de ochtend parkeerwacht voor veertig minuten en deurwacht van een uur en ’s middags verkoper van textiel achter de verenigingstafel. Vooral dat laatste heb ik met veel plezier gedaan met mijn mede-verkopers Tirza Westland, Kathleen Mahieu, Dorien Hagedoorn en Eugenie Kips. Zet mij achter een kraam en ik ben weer Jan de Winkelman zoals mijn naam is als ik voor uitgeverij Plint werk.

Mutsen in soorten en maten

Voor mij als textielliefhebber was het natuurlijk een grandioos feest. Je komt er een groot scala aan textiel tegen. De wereld waar ik zoveel van houd en waarin zoveel te ontdekken is.

Antiek Nederlands textiel bij Olga Keller
Sprei van antiek Indiaas textiel van De Katoendrukkerij
Textiel uit Oezbekistan, Afghanistan en Turkije bij Shirdak
Deftige dame met hoge pet

Van streekdracht tot exotica, hoeden, petten en zelfs dameskorsetten. Tafels vol schitterende en vaak zeldzame tweedehands boeken en bladen die voor een habbekrats naar de echte textielliefhebbers gingen.

Bandjes uit Marken, kantjes in overvloed en klossen zijdegaren.

Haak en breiwerk, borduursels, dozen vol knopen en zijdegarens.

Kleren aan kleerhangers op kledingrekken en aan een kapstok.

Marker bruidsklompen, kinder-en damesschoenen en twee dozen handschoenen.

Kanten kraagjes op strenge zwarte jurken uit Twente.

Geplooide mutsen die op origami leken van de Veluwse dracht.

Opgevouwen Marker schorten met geborduurde monogrammen. Zet er twee aan elkaar en je hebt een geweldige rok!

Een doos vol bloemenstoffen die er aan het einde van de dag minder georganiseerd uitzag dan aan het begin van de markt (ik dacht te laat dat ik er toch wat van had moeten kopen).

Drie mannen in streekdracht achter een tafel vol schoonheid: Jankees Goud in de protestantse dracht rond 1900 uit Zuid-Beveland, Hans Verbene in Noord-Hollandse dracht en Leroy Bult in een eind 18de-eeuws Fries kostuum.

Ze hadden zelfs een hoedendoos uit Deventer in de verkoop van de firma Modes B. Hullemans, indertijd gevestigd in de Kleine Overstraat 41. In dat pand zit nu lunchroom Bij Yo!.

De dames Aaltje Hooikammer-de Boer en Hendrikje Faber-de Boer uit Staphorst stonden te glimmen achter hun tafel vol kleurrijke stoffen.

Hun donker gestreepte rokken en kleurrijke kraplappen vol stipwerk en bloemen gingen grif van de hand.

Volgende keer toch misschien zo’n rok kopen om er een vest van te maken.

Met Hendrikje Kuis- Koelewijn en Wouter Koelewijn uit Spakenburg had ik een mooi gesprek over haar deelname aan het project De Spakenburgse Diva’s van Theateratelier Het Wilde Oog, een fotoproject van Hans Lemmerman en Inge van Run. ‘Door daaraan mee te doen, heb ik zoveel dingen gezien en meegemaakt die mijn wereld hebben vergroot,’ vertelde Hendrikje vol enthousiasme.

Corrie Koelewijn in installatie Yannis Kounelis z.t. 2012 Foto: Wout Nooitgedagt 2012

Thuis sloeg ik het boek Corrie & Joseph van het Wilde Oog nog eens open en zag die wereld waar ze het over had.

Hendrikje in Swimmingpool, Leandro Erlich Foto: Frank Auperlé 2017

De verleiding was natuurlijk groot. Heel groot. Vaak kan het mij dan gebeuren dat ik met niets naar huis ga. Te veel om te kiezen en wat moet ik er mee? Ik was er al een paar keer langs gelopen en mijn ogen bleven het zien.

Op de tafel van Museum Eungs Schöppe uit Markelo (Markel, ken ie dat?) lagen ze te pronken. ‘Dookrollen’ kunstig gerold van meters handgeweven linnen. Op de site van immaterieel erfgoed las ik het volgende.

‘Dookroll’n’ is het op kunstige wijze oprollen van een lange lap linnen in de vorm van een hart en twee rozen; de bloemen van de liefde. De linker roos is de blanke roos van de bruid, die reinheid, maagdelijkheid en deugdzaamheid symboliseert; de rechter is de rode roos van de bruidegom, die het vurige bloed en de passie van de man weergeeft.

Toen ik ze met een lach vroeg hoe ze een rol voor een huwelijk van twee mannen moesten rollen, hadden ze niet direct een antwoord, maar daar zouden ze over nadenken. ‘Welke vinden jullie de mooiste?’ vroeg ik. ‘Deze,’ zeiden ze, ‘omdat hij mooi strak is gerold en je de figuren goed ziet.’ Het is een object dat ook gewoon prachtig in de kamer zal staan; het hoeft beslist niet in een linnenkast te liggen, dacht ik. ‘Die wil ik graag,’ hoorde ik mezelf zeggen. Zonder dat ik er om vroeg , ging er ook nog wat van de prijs af.

De rol pronkt nu naast een Boeddha in de kamer.

Wat was er veel! En wat heb ik veel kansen laten liggen!

Toch kocht ik nog dertien Marker mutsjes die een onderdeel zijn van de gehele muts en een paar losse ‘Marker steekmouwen’ die schitterend bij mijn overhemd passen. Door deze losse mouwen te dragen werden de mouwen van het traditionele kledingstuk niet snel vuil.

Foto: Tirza Westland, links van mij Joke & rechts Marita

Ik was overigens niet de enige die ze kocht; ze waren favoriet bij een aantal leden. Als ware modellen gingen Joke van Dijk, Marita Schoonheijm en ik op de foto.

Cadeautasjes en shawls van Shirdak gingen terug in de doos

Na het opruimen ging ik , de commissie leden, de handelaren en de dames uit ‘Markel’ opgetogen naar huis.

Ali Scheurs
Dini Rozendom

Daar werden mijn aankopen bewonderd en gestreeld. Volgend jaar ga ik natuurlijk weer, want voor een liefhebber als ik is het een ware textielhemel.

Mocht er overigens nog iemand zijn die een goede foto heeft gemaakt van de vier Urker vissers in hun grijze gebleekte en opgelapte dracht dan hou ik me aanbevolen. Ze waren ineens weg net op het moment dat ik tijd had om ze te fotograferen.

Brief aan Sophia

Amsterdam, 22 december 2022

Lieve Sophia,

We hebben elkaar een tijd niet gezien. Soms gaat dat zo, maar ik weet zo onderhand wel dat als we elkaar weer tegenkomen we gewoon verder gaan met waar we gebleven waren.

Portret van Sophia door Thérèse Schwartze, schilderij uit de collectie van het Amsterdam Museum

De grote vriendschap die we hebben, koester ik al jaren. Vandaag moest ik ineens aan je denken. Ik liep langs een etalage van een schoenenwinkel met de prachtigste feestschoenen. In die etalage stond een grote kerstboom met glimmende schoenen in plaats van ballen. Het was zo’n winkel waar jij uren zou kunnen vertoeven om alle schoenen te passen.

Muiltjes, Parijs rond 1875 Foto: Collectie Amsterdam Museum

Weet je nog die keer dat we samen door Parijs dwaalden en je ineens je droomschoenen zag in een etalage? Beeldschone, zijden muiltjes waren het. Op de linkerschoen een mannetje en op de rechter een vrouwtje, allebei geborduurd. Het was bij ‘Maison Chapelle Cordonnier pour dames’ op nummer 85 van de Rue de Richelieu. Een deftige en dure winkel waar de rijken van Parijs hun schoenen kochten. Je slaakte een klein gilletje toen je ze zag staan. ‘Laten we naar binnen gaan,’ zei je, ‘die moet ik echt hebben. Het maakt niet uit wat ze kosten. Ik krijg spijt als ik ze niet koop.’

Muiltjes, Parijs rond 1875 Foto: Collectie Amsterdam Museum

We gingen naar binnen en de verkoopster haalde het paar uit de etalage. De maat was te groot, maar ze konden natuurlijk in een kleiner maat gemaakt worden. Dat duurde wel een paar maanden want zulke verfijnde muiltjes met borduurwerk maken, kost nu eenmaal veel tijd. Tussen de negen en tien weken zou het duren, vertelde de charmante verkoopster. ‘Geen probleem,’ zei je, ‘dan kan ik ze in elk geval dragen op mijn verjaardag in augustus.’

We spraken af dat als ze bezorgd zouden worden je ze samen met mij zou uitpakken. Zo ging het ook. Voorzichtig maakte je de doos open. Daar tussen lagen vloeipapier lagen ze. Voorzichtig wikkelde je het papier eraf. Je slaakte een diepe zucht. Je zette de schoentjes op tafel en wat ik nog weet is dat je er wel een kwartier naar hebt gekeken met een fonkeling in je ogen. Ze pasten perfect. Je liep de kamer op en neer en deed een paar danspassen. Het waren duidelijk feestschoenen die je op veel feesten zou dragen.

Heb ik je ooit verteld dat ik in mijn hoofd een archief van schoenen heb? Ik onthoud mensen vaak aan de schoenen die ze droegen als ik ze voor de eerste keer ontmoet.  Namen vind ik moeilijk om te onthouden, maar schoenen gaat heel goed. Als ik naar etalages vol schoenen kijk, blijven er altijd een paar op mijn netvlies hangen. Die sla ik dan op in mijn hoofd.  Vreemd misschien, maar het is zo.

Toen ik jouw schoenen voor het eerst zag, moest ik direct denken aan een paar schoenen van het Spaanse merk Camper die ik ooit tegenkwam. Die hadden ook een man en vrouw op de neus van de schoen, maar in traditionele Spaanse kleding: zij in een strokenrok en hij als een toreador. Hoe leuk die overeenkomst met jouw schoenen!

Zelf kocht ik een paar jaar later ook schoenen van het merk Camper waarbij de linker- en de rechterschoen anders zijn. Deze komen uit de collectie TWINS ‘Brothers Classics’ lente/zomer 2005. Het ontwerp van de schildering is van Pep Guerrero die op Mallorca woont.

Ik weet nog dat we langs de etalage van de Society Shop in Arnhem liepen en ik ze daar zag staan. Tegen Bram zei ik: ‘Als ze passen koop ik ze, wat ze ook kosten. Ik moest ze hebben!’ Het zijn nog steeds mijn lievelingsschoenen. Jij kent ze want op een feest lang geleden hadden we allebei onze favoriete schoenen aan. Hoe leuk was dat toen!

Dit jaar zullen we elkaar niet ontmoeten bij de kerstbrunch bij onze gezamenlijke vrienden H. en L. We gaan naar Parijs om veel exposities te zien. De tentoonstelling van Schiaparelli moet geweldig zijn en ook Palais Galliera staat op de lijst. Daar is de originele kleding van Frida Kahlo te zien. Ik was net op tijd om tickets te bestellen; alles was bijna uitverkocht op de dagen dat we er zijn.

Tot gauw in het nieuwe jaar,

liefs van Jan