54. TextielFeest in Maarn

De Nederlandse Kostuumvereniging organiseert elk jaar een textielfeest in dorpshuis De Twee Marken in Maarn. Voorafgaand en na de Algemene Leden Vergadering vindt er een grote Antiek Textiel Markt plaats. Omdat ik lid ben van de commissie Dagen, die dit soort evenementen organiseert, was ik erbij. Mijn taken gedurende de dag: in de ochtend parkeerwacht voor veertig minuten en deurwacht van een uur en ’s middags verkoper van textiel achter de verenigingstafel. Vooral dat laatste heb ik met veel plezier gedaan met mijn mede-verkopers Tirza Westland, Kathleen Mahieu, Dorien Hagedoorn en Eugenie Kips. Zet mij achter een kraam en ik ben weer Jan de Winkelman zoals mijn naam is als ik voor uitgeverij Plint werk.

Mutsen in soorten en maten

Voor mij als textielliefhebber was het natuurlijk een grandioos feest. Je komt er een groot scala aan textiel tegen. De wereld waar ik zoveel van houd en waarin zoveel te ontdekken is.

Antiek Nederlands textiel bij Olga Keller
Sprei van antiek Indiaas textiel van De Katoendrukkerij
Textiel uit Oezbekistan, Afghanistan en Turkije bij Shirdak
Deftige dame met hoge pet

Van streekdracht tot exotica, hoeden, petten en zelfs dameskorsetten. Tafels vol schitterende en vaak zeldzame tweedehands boeken en bladen die voor een habbekrats naar de echte textielliefhebbers gingen.

Bandjes uit Marken, kantjes in overvloed en klossen zijdegaren.

Haak en breiwerk, borduursels, dozen vol knopen en zijdegarens.

Kleren aan kleerhangers op kledingrekken en aan een kapstok.

Marker bruidsklompen, kinder-en damesschoenen en twee dozen handschoenen.

Kanten kraagjes op strenge zwarte jurken uit Twente.

Geplooide mutsen die op origami leken van de Veluwse dracht.

Opgevouwen Marker schorten met geborduurde monogrammen. Zet er twee aan elkaar en je hebt een geweldige rok!

Een doos vol bloemenstoffen die er aan het einde van de dag minder georganiseerd uitzag dan aan het begin van de markt (ik dacht te laat dat ik er toch wat van had moeten kopen).

Drie mannen in streekdracht achter een tafel vol schoonheid: Jankees Goud in de protestantse dracht rond 1900 uit Zuid-Beveland, Hans Verbene in Noord-Hollandse dracht en Leroy Bult in een eind 18de-eeuws Fries kostuum.

Ze hadden zelfs een hoedendoos uit Deventer in de verkoop van de firma Modes B. Hullemans, indertijd gevestigd in de Kleine Overstraat 41. In dat pand zit nu lunchroom Bij Yo!.

De dames Aaltje Hooikammer-de Boer en Hendrikje Faber-de Boer uit Staphorst stonden te glimmen achter hun tafel vol kleurrijke stoffen.

Hun donker gestreepte rokken en kleurrijke kraplappen vol stipwerk en bloemen gingen grif van de hand.

Volgende keer toch misschien zo’n rok kopen om er een vest van te maken.

Met Hendrikje Kuis- Koelewijn en Wouter Koelewijn uit Spakenburg had ik een mooi gesprek over haar deelname aan het project De Spakenburgse Diva’s van Theateratelier Het Wilde Oog, een fotoproject van Hans Lemmerman en Inge van Run. ‘Door daaraan mee te doen, heb ik zoveel dingen gezien en meegemaakt die mijn wereld hebben vergroot,’ vertelde Hendrikje vol enthousiasme.

Corrie Koelewijn in installatie Yannis Kounelis z.t. 2012 Foto: Wout Nooitgedagt 2012

Thuis sloeg ik het boek Corrie & Joseph van het Wilde Oog nog eens open en zag die wereld waar ze het over had.

Hendrikje in Swimmingpool, Leandro Erlich Foto: Frank Auperlé 2017

De verleiding was natuurlijk groot. Heel groot. Vaak kan het mij dan gebeuren dat ik met niets naar huis ga. Te veel om te kiezen en wat moet ik er mee? Ik was er al een paar keer langs gelopen en mijn ogen bleven het zien.

Op de tafel van Museum Eungs Schöppe uit Markelo (Markel, ken ie dat?) lagen ze te pronken. ‘Dookrollen’ kunstig gerold van meters handgeweven linnen. Op de site van immaterieel erfgoed las ik het volgende.

‘Dookroll’n’ is het op kunstige wijze oprollen van een lange lap linnen in de vorm van een hart en twee rozen; de bloemen van de liefde. De linker roos is de blanke roos van de bruid, die reinheid, maagdelijkheid en deugdzaamheid symboliseert; de rechter is de rode roos van de bruidegom, die het vurige bloed en de passie van de man weergeeft.

Toen ik ze met een lach vroeg hoe ze een rol voor een huwelijk van twee mannen moesten rollen, hadden ze niet direct een antwoord, maar daar zouden ze over nadenken. ‘Welke vinden jullie de mooiste?’ vroeg ik. ‘Deze,’ zeiden ze, ‘omdat hij mooi strak is gerold en je de figuren goed ziet.’ Het is een object dat ook gewoon prachtig in de kamer zal staan; het hoeft beslist niet in een linnenkast te liggen, dacht ik. ‘Die wil ik graag,’ hoorde ik mezelf zeggen. Zonder dat ik er om vroeg , ging er ook nog wat van de prijs af.

De rol pronkt nu naast een Boeddha in de kamer.

Wat was er veel! En wat heb ik veel kansen laten liggen!

Toch kocht ik nog dertien Marker mutsjes die een onderdeel zijn van de gehele muts en een paar losse ‘Marker steekmouwen’ die schitterend bij mijn overhemd passen. Door deze losse mouwen te dragen werden de mouwen van het traditionele kledingstuk niet snel vuil.

Foto: Tirza Westland, links van mij Joke & rechts Marita

Ik was overigens niet de enige die ze kocht; ze waren favoriet bij een aantal leden. Als ware modellen gingen Joke van Dijk, Marita Schoonheijm en ik op de foto.

Cadeautasjes en shawls van Shirdak gingen terug in de doos

Na het opruimen ging ik , de commissie leden, de handelaren en de dames uit ‘Markel’ opgetogen naar huis.

Ali Scheurs
Dini Rozendom

Daar werden mijn aankopen bewonderd en gestreeld. Volgend jaar ga ik natuurlijk weer, want voor een liefhebber als ik is het een ware textielhemel.

Mocht er overigens nog iemand zijn die een goede foto heeft gemaakt van de vier Urker vissers in hun grijze gebleekte en opgelapte dracht dan hou ik me aanbevolen. Ze waren ineens weg net op het moment dat ik tijd had om ze te fotograferen.

1. Zeeuws Meisje #gelijkheid

Ik kwam Zeeuws meisje tegen. Niet het Zeeuws meisje van de margarine (geen cent te veel hoor!) maar het Zeeuwse meisje van nu, die wat te vertellen heeft over de wereld waarin we leven.

Ik kwam haar tegen in Ellewoutsdijk (Ellesdiek op z’n Zeeuws), een dorp in het zuidelijkste puntje van Zuid-Beveland. Ze hing als poster op een raam met daarbij de woorden Vrijheid, Gelijkheid en Broederschap.

Daar wou ik meer van weten want ik heb een grote interesse in streekdracht. Via een toevallige gesprek met zijn vrouw Anaela Strutz voor hun huis kwamen we terecht bij fotograaf Rem van den Bosch die ons direct uitnodigde om binnen te komen. Daar begon hij enthousiast te vertellen over dit fotoproject waarover hij meteen zei dat het een gezamenlijk project is waaraan veel mensen meewerken.

Foto uit: Klederdrachten, een reis langs levende streekdrachten van Nederland, Constance Nieuwhoff, Willem Diepraam, Cas Oorthuys

De traditionele Zeeuwse dracht van Walcheren is het uitgangspunt. Herkenbaar aan het jak met korte mouwen, een beuk (een lap op de borst en rug), verschillende rokken, een halsdoek, short, muts, de krulvormige uiteinden van het oorijzer en de gehaakte omslagdoek. Die dracht zie je bijna niet meer op straat, of het zou een beeld moeten zijn. In diverse musea in Zeeland is de dracht nog wel te bewonderen.

Biggekerke, Walcherse boerin, Antoon Luyckx

Rem vertelt dat het project begon met het begrip ‘Gelijkheid’. Artikel 1 van de Nederlandse grondwet zegt:

‘Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook , is niet toegestaan’.

Rem wilde een ludiek signaal afgeven aan een aantal gemeentebesturen in Zeeland die weigerden de regenboogvlag te hijsen en daarmee geen solidariteit betuigden met de LGBTQ gemeenschap. Het werd uiteindelijk een boek vol beelden, achtergrondinformatie en interviews rond dit thema.

Hedendaagse modellen in unigekleurde dracht spatten van de pagina’s af.

Alles klopt in beeld met veel aandacht voor details.

Gehaakte omslagdoeken en ondermutsen die allemaal anders zijn.

Daagse sieraden want de zondagse droeg je echt alleen op zondag.

Fel gekleurde klompen met stompe neus, de dagelijkse draagklompen die je droeg als je op het land werkte.

In het boek ontmoeten traditie en vernieuwing elkaar. De traditie wordt op waarde geschat, juist omdat er een vertaling is naar de maatschappij van nu. Het is een boek met een politiek en bewustmakend statement. Over vriendelijkheid waarmee je een heel eind kan komen. Over trots zijn op waar je vandaan komt. Over een open blik naar de wereld en nieuwsgierig zijn.

Je kunt het natuurlijk schandalig vinden dat er zo met dracht wordt omgegaan en dat daarmee geen respect wordt getoond voor wat er was, en dat de dracht op deze manier wordt gepresenteerd als een soort carnaval. Maar dan heb je het, volgens mij, helemaal mis. Zo zit dit project niet in elkaar. Als je de interviews leest, merk je hoe gedreven Rem en zijn groep zijn, dat ze het hart op de goede plaats hebben en vol respect naar hun erfgoed kijken en daar iets mee willen doen dat van grote betekenis is.

Omroep Zeeland maakte een tv serie over dit project waarbij allerlei aspecten rondom ‘Gelijkheid’ aan bod komen. Zie: https://www.omroepzeeland.nl/tv/programma/370201155/Zeeuws-meisje/gemist

Naast dit boek werd er een educatief schoolproject gestart waarbij leerlingen in het basisonderwijs rondom dit thema opdrachten uitvoerden. Zelf werd ik geraakt door het filmpje over de rode jurk waarbij Rem in een schoolklas aan het werk is en het model twee vaders heeft die vertellen waarom zij het proejct goed vinden en waarom ze trots zijn op hun dochter. Zie: https://www.omroepzeeland.nl/tv/programma/370201155/Zeeuws-meisje/aflevering/370205425/Rode-jurk

Wij kochten natuurlijk dit boek een ook de andere twee over Vrijheid en Broederschap. Daarover meer in mijn volgende bericht.

Info:

Zeeuws meisje: https://zeeuwsmeisje.nu/

Rem van den Bosch: http://www.beeldinzeeland.nl/

Klompenmakerij Traas: https://www.klompen.com/

Zeeuwse sieraden: http://www.juwelierminderhoud.nl/

Zeeuwse dracht: http://www.wilmamode.nl/zeeuwse-klederdracht/

Haakwerk: https://www.facebook.com/antoinette.deschipper

Haar en visagie: https://excellencegoes.nl/wp/projecten/