50. Shocking Schiaparelli!

Je moet snel zijn als je in Parijs de sprankelende tentoonstelling ‘Shocking!’ over modeontwerpster Elsa Schiaparelli (Rome, 10 september 1890 – Parijs, 13 november 1973) wilt zien. Tot 22 januari is in het Musée des Arts Décoratifs de expositie met werk van ‘Schiap’, zoals haar vrienden haar noemden, gecombineerd met werk van bevriende, surrealistische kunstenaars met wie ze veel samenwerkte: Jean Cocteau, Salvador Dalí, Raoul Dufy, Meret Oppenheim en Man Ray. Daarnaast werkte ze met fotografen als Horst P. Horst en Cecil Beaton en de modeillustrator Christian Bérard.

Ook is er werk te zien van Daniel Roseberry, sinds 2019 creatief directeur van het couturehuis Schiapparelli.

In difficult times fashion is always outrageous.

Als ik aan Schiaparelli denk, springen direct de woorden ‘Shocking Pink’ tevoorschijn. De kleur die ze in 1937 gebruikte in haar collectie en die haar signatuurkleur zou blijven voor de rest van haar leven. Shocking was overigens ook de naam van haar eerste parfum dat ze ook in 1937 presenteerde.

Direct bij binnenkomst staat daar haar beroemde Phoebus avondcape uit de collectie winter 1938-1939 met als thema astrologie. Uitgevoerd in die spetterende shocking roze wollen stof met de mooie naam ratiné.

Op de achterkant het door het beroemde borduuratelier Maison Lesage uitgevoerde hoofd van Medusa met haren als zonnestralen. Gedragen op een lange, gele zijden rok moet de draagster een flonkerende indruk gemaakt hebben bij binnenkomst op een feest.

De ontwerpen van Elsa Schiaparelli hebben vaak iets vreemds of vrolijks.

Soms griezelig of intrigerend.

Sommige zijn natuurlijk gedateerd, dat kan niet anders. Andere daarentegen, zoals de breisels uit haar eerste collectie (januari 1925) met de trompe l’oeil strikken en kragen, hebben een tijdloosheid en zouden ook nu gedragen kunnen worden.

Ik zou maar wat graag zo’n oud ontwerp gedragen zien worden, al kan dat natuurlijk niet met een stuk dat nu is opgenomen in de collectie van een museum.

In twintig jaar tijd, tussen 1933 en 1953, tekende Schiaparelli maar liefst 6387 ontwerpen. Ze bewaarde ze in 55 mappen, maar ook als losse tekeningen.

In 1973 doneerde ze die enorme verzameling aan het Musée des Arts Décoratifs. Met kopieën waren de wanden en vloer in de eerste ruimte behangen.

Daartussen, in lijsten, hingen originele tekeningen van de ontwerpen die daadwerkelijk zijn uitgevoerd en waarvan er een aantal in de tentoonstelling te zien waren.

Ik voelde me betoverd door de fantasievolle wereld die Schiaparelli creëerde, vaak samen met haar bevriende kunstenaars.

De print van vlinders op een jurk waarover een mantel van net-stof gedragen werd om vlinders te vangen in de zomer van 1937 en het avondjasje uit dezelfde collectie met vlinders als sluiting.

Het avondensemble voor de collectie herfst 1937 met het geborduurde hoofd, haren van pailletten en een hand die een strik vasthoudt, naar een tekening van Jean Cocteau.

Zijn voornaam is op het voorpand geborduurd.

De zomercollectie van 1938 met als thema ‘Circus’: geborduurde olifanten, paarden en kleding van clowns als inspiratie.

Om heel vrolijk van te worden!

 ‘This is the Pagan collection’ stond er in het persbericht van het modehuis om de collectie herfst 1938 aan te kondigen.

De renaissance, Botticelli, mythologie en natuur zijn te herkennen in vergulde klimopbladeren en bloemen in een weelderige collectie.

De avondjurk van de brede, gestreepte, roze met zwarte zijde (winter 1938-1939) vond ik van een glinsterende schoonheid!

Ook leuk zijn de knopen in de vorm van een trommel op het avondensemble voor herfst 1939.

Glimmende pailletten en glanzende stenen kom je veel tegen in haar ontwerpen. Dat kan makkelijk ordinair worden of goedkoop aandoen.

Bij haar is dat nooit het geval. Ze wist altijd goed de verfijning en balans in haar ontwerpen te houden en dat te combineren met humor!  Dat is de grootste kwaliteit van haar ontwerpen.

I myself used to do absurd things. Yes, I mean that. I had to have a laugh, and some of the things were absurd. But they could always be worn by an elegant woman; they did not negate her elegance.

Naast al die schitterende ontwerpen van ‘Schiap’ zoals ik haar ook maar noem, hoewel ik niet bij haar vriendenkring hoor, was er ook aandacht voor het modehuis Schiaparelli nu. Van wat ik daarvan zag, werd ik niet erg warm. Misschien ligt het aan mij, maar ik mis de verfijning die Elsa Schiaparelli had. Natuurlijk mag het handschrift anders zijn dan van haar.

Te groot en bombastisch vind ik de ontwerpen van Daniel Roseberry, hoewel ik de zwart rode jurk waarop de gouden vredesduif zat die Lady Gaga droeg bij de inauguratie van Joe Biden wel spectaculair vond. Let ook op de bijpassende gouden microfoon!

Het was een groot genot om enkele uren te verdwalen in die fantasievolle wereld die Elsa Schiaparelli heeft achtergelaten.

De geweldige en zware catalogus ging mee naar huis en staat nu naast een ander prachtig boek over haar in de boekenkast. Haar biografie Shocking Life uit 1954 ben ik met veel plezier aan het lezen. Op de voorkant een illustratie waarop ze haar beroemde truitje met ingebreide strik draagt.