Afgelopen zomer zag ik in Frankrijk in Chateau Chantilly ‘Les Très Riches Heures du duc de Berry’, het rijk geïllustreerde getijdenboek dat door de gebroeders van Limburg in de 15de eeuw is gemaakt.

De miniaturen in dat boek vertellen per maand hoe het dagelijks leven in de middeleeuwen eruitzag. Op de afbeelding van juli zie je dat de schapen worden geschoren door een man en een vrouw.

De geschoren wol zal worden gesponnen, er zal stof van worden geweven voor kleding in koude winterdagen. Wol had in die dagen waarde en was belangrijk in het dagelijks leven. Zonder wollen kleding kwam je de strenge winters niet door.

De waarde van wol is inmiddels sterk veranderd. Sinds de ontwikkeling van synthetische stoffen vind je in kledingwinkels bijna nooit meer een product van 100% zuiver scheerwol.  Nee, dat kan niet in de wasmachine want de kans op vervilten is groot. Als je al een kledingstuk van zuiver scheerwol vindt, betaal je de hoofdprijs. Dan toch maar een jas van een mengsel van 20% wol en de rest acryl; we hebben liever kleding die goedkoper is en makkelijk wasbaar. En ach, zo koud zijn de winters nu ook niet meer. Ook wollen dekens op bed zijn verdwenen, want we slapen onder een dekbed. Kortom, wol heeft de strijd verloren in het textiellandschap.

Maar is dat echt zo?

Afgelopen zaterdag vond de Wool March 2025 plaats in Tilburg. De Wool March vraagt aandacht voor de herwaardering van wol als materiaal. Wol mag geen afval zijn! Maar zo wordt wol tegenwoordig wel vaak gezien. Op de site van Wool March is duidelijke en indringende informatie te lezen over deze belangrijke beweging. 

Het evenement in Tilburg, georganiseerd door Cynthia Hathaway en herder Bart van Ekkendonk, ging van start bij het Textielmuseum.

Achter hekken tussen twee gebouwen stonden Kempische heideschapen van veehouderij de Lachende Ooi uit Loon op Zand. Een vreemd gezicht? Niet zo gek als je bedenkt dat er ooit in die gebouwen wollen stoffen werden geproduceerd door de firma C. Mommers & Co. Ook de beroemde wollen AaBe dekens komen uit Tilburg. Reden genoeg om daar van start te gaan.

Cynthia Hathaway vertelde dat 2026 door de Verenigde Naties is uitgeroepen als het jaar van Weidegebieden en Veeteelt. 

Het komend jaar lopen er in oktober schapen van Texel naar Brussel. Duitse en Belgische herders zullen zich met hun kuddes in Vaals aansluiten. In Brussel wordt dan de Verklaring voor het hoeden van schapen aan de leden van het Europees Parlement aangeboden. 

Schapen en hun herders staan op dit moment onder zware druk. De focus van de veeteelt ligt al tijden op industriële landbouw en vleesproductie. Door de lage wolprijzen en de voorkeur in de modewereld om synthetische stoffen te gebruiken, is de aandacht voor wol als materiaal en product gedaald. 

Wol is een kostenpost geworden. 

Na applaus en instemmend geblaat van de schapen nam Bart van Ekkendonk het woord. Hij is eigenaar van veehouderij de Lachende Ooi uit Loon op Zand en herder van de aanwezige kudde Kempische heideschapen. Door begrazing van schapen wordt het heidegebied in stand gehouden: insecten, planten, vogels en reptielen kunnen zich daardoor vermenigvuldigen. Schapen zorgen voor verplaatsing van zaden en door hun geloop maken ze de grond open en luchtig. We hebben schapen nodig voor een gezond landschap en klimaat. Zeker in deze tijd waarin het klimaat zwaar onder druk staat. 

Wol zou weer goud moeten worden. Dat is de mening van Bart van Ekkendonk. Is de wol van zijn kudde daar geschikt voor? Van oorsprong is de wol van het Kempische heideschaap niet van een bijster goede kwaliteit. Door kruisingen in het begin van de 19de eeuw met Spaanse merinoschapen is de wol-kwaliteit sterk verbeterd. Op een blog van het bedrijf Ecotex is informatie te vinden over de wol van dit ras. 

Herder zijn wordt vaak gezien als een romantisch beroep. Op een prent van het Rijksmuseum uit de 17de eeuw zie je de mooi aangeklede herderin Sylvia met herdersstaf onder een perenboom tussen de schapen. De herder Coridon knielt voor haar neer. Ze lijken allebei niet veel aandacht voor de schapen te hebben.

Schaapherder is niet een beroep waarbij je veel verdient. Je maakt lange dagen; je moet voortdurend alert zijn op de kudde. Zijn ze allemaal gezond? Is er niet een ziek? Lopen ze allemaal goed? Verdwijnt er niet een? 
Het is hard werken en romantiek is er niet bij. Ook herwaardering van dit belangrijke en eeuwenoude beroep is nodig.

En toen werd het tijd om te gaan lopen. 
Demonstranten droegen gevilte dekens met activistische teksten in allerlei talen. 

We gingen op pad. De schaapherder voorop, de herdershond die alles in de gaten hield en hulpherder Meike die de kudde van achteren in de gaten hield en ook de deelnemers begeleidde. 

De schapen bepaalden het tempo. 

Wij volgden en moesten stevig doorstappen. Door smalle woonstraten, onder het spoor door en het centrum in. 

Langs de kerk, die hoe toepasselijk de Goede Herder heette. 

Auto’s moesten stoppen, een bus kon niet verder en maaltijdbezorgers werden omringd door de kudde. 

We liepen en het was fantastisch om erbij te zijn en te voelen dat zacht activisme ook een sterke vorm is. 

Terug onder het spoor en door een woonwijk waar de bewoners vol verbazing uit hun huizen kwamen. 

Van een klimop werden blaadjes gegeten en toen was het voorbij. De kudde liep door, we zwaaiden ze uit en wij kwamen weer aan bij het Textiel Museum. 

Deze Wool March heeft me als textielliefhebber geraakt. Nooit liep ik achter een kudde prachtige schapen met mensen die wol weer op de agenda willen hebben. Ben ik nu een kuddebeest? Ik ben me bewust geworden van de kwetsbare situatie waarin herders en hun schapen zich op dit moment bevinden.

Natuurlijk kocht ik de Wool Activist Kit ter ondersteuning. 
Vanaf nu ben ik lid van de Wolverzetsbeweging!