Pride Amsterdam met als thema ‘Together’ is aan de gang als ik dit artikel plaats. Dit jaar zullen we niet aanwezig zijn bij de traditionele Canal Pride op 3 augustus. We zijn dan in het West-Vlaamse Watou om daar te genieten van poëzie en beeldende kunst.

Pride, queer, gender, diversiteit zijn woorden die je steeds vaker hoort in deze, helaas sterk polariserende tijd. Er zijn mensen die het allemaal overdreven gedoe vinden. Al die regenboogvlaggen, al die aandacht voor die buitenissigheden. Zijn er geen belangrijkere onderwerpen die meer aandacht vragen? ‘Doe maar gewoon dan doe je al gek genoeg,’ zeggen ze. Maar onder die woorden zit vaak een ander verhaal verborgen. Je mag van alles zijn, als je maar niet zichtbaar bent. Dat hebben we liever niet. Tja, misschien is het vreemd om een jongen vol overtuiging in een rok te zien lopen, maar waarom gaan die afkeurende wenkbrauwen omhoog? Of nog erger, waarom ontaardt zo’n ontmoeting in een scheldpartij, soms zelfs in een fysieke aanval?

De tentoonstelling ‘Point of View’ in het Rijksmuseum laat tot en met 1 september zien dat het onderwerp gender al eeuwen oud is.

Al in de eerste zaal wordt duidelijk dat jongens in de 17de eeuw jurken droegen. Op het schilderij van Adriaen Hanneman (1607-1671) draagt de jonge stadhouder-koning Willem III een uitbundige jurk in zijde en kant. Door zijn zwarte, platte hoed weten we dat het een man betreft, want alleen mannen van stand mochten dit soort hoeden dragen.

Kant, is dat nu een typisch vrouwelijk stof of mogen mannen het ook dragen? Kant, een van de duurste stoffen, werd veelal in Vlaanderen gemaakt door vrouwen en meisjes onder erbarmelijke omstandigheden. (Lees artikel 6 en 7 op dit blog.) Tot aan het einde van de 18de eeuw werd het door rijke mannen en vrouwen gedragen.

In de tentoonstelling zijn schitterende kanten kragen van mannen te zien. Zo kon je showen dat je vermogend was en bij de rijke klasse hoorde.

Industrieel gemaakt kant wordt veel gebruikt in dameslingerie. Toch zijn er ook merken mannenlingerie die dit materiaal op een geraffineerde manier in hun huidige collecties opnemen.

Het Franse merk L’HOMME INVISIBLE laat op hun website een keur aan divers kanten ondergoed voor mannen zien. Ik zou zeggen: leve het kanten mannenondergoed!

In de 19de eeuw was het mogelijk om je als (echt)paar te laten fotograferen. Het zijn zogenaamde ferrotypieën uit de begintijd van de fotografie. Het was vrij goedkoop en ze waren snel te maken. Door het ontbreken van negatieven was het voor lhbti+ stellen relatief veilig om te doen. Mannen-en vrouwenstellen deden dit natuurlijk ook, zoals op de expositie te zien is in een serie foto’s.

Dat dit wereldwijd gebeurde, was al zichtbaar in het schitterende boek LOVING, A Photographic History of Men in Love, 1850s-1950’s vol foto’s uit de ontroerende verzameling van Hugh Nini en Neal Treadwel. In deze video vertellen ze hun verhaal over het ontstaan van de collectie en die ene foto waarmee alles begon.

Het portret Chevalier(ère) d’Éon van Jean- Laurent Mosner (1743-1808) laat een Franse koningsgezinde vrouw zien.

Na vijftig jaar als man, diplomaat, soldaat en spion te hebben geleefd besloot deze man tot aan zijn dood als vrouw door het leven te gaan. Intrigerend. Je zou meer over hem/haar willen weten.

Natuurlijk zijn er op de tentoonstelling ook kledingstukken en accessoires. Ruim opgesteld en vol variatie.

Roze, nu vaak gezien als een kleur voor meisjes, was in de 18de eeuw een kleur die door veel mannen werd gedragen.

Andere herenjassen werden rijkelijk versierd met borduursels, glimmende pailletten en kristallen.

Daarbij droegen de heren soms uitbundige, zijden muilen met een bloemmotief. Hoe leuk toch!

Die bloemmotieven komen terug in de glanzende sitsen kamerjassen vol exotische bloemen. Het kostbare sits werd in de 18de eeuw door rijke mannen, vrouwen en kinderen gedragen.

Uit de 20ste eeuw is er een roze damesensemble te zien compleet met stropdas.

Gelukkig zijn er in deze tijd steeds meer mannen die niet bang zijn voor kleur en dessins in hun kledingkeuze of schoenen. Oud-minister Hugo de Jonge kreeg veel over zich heen omdat hij felgekleurde bloemenschoenen droeg van het merk Mascolori.

Geweldig dat hij op zijn manier tegen de strenge kledingcodes van de politiek inging.

Midden in een zaal staan de ‘Speespak broeken’ van Iris de Leeuw (1944) uit de jaren 60. Het doel van de afritsbare pijpen was om te komen tot ‘fijne kommunikaasie bezigheden op straat’. Kwam je iemand tegen met dezelfde maat dan ruilde je van pijp met als motto: eens gegeven blijft gegeven. Een heerlijke gedachte dat je het huis uitging in een kledingstuk dat gedurende de dag kon veranderen.

Zelf vind ik het huidige straatbeeld, vol diverse uitingen leuk en verrassend. Misschien is het in Amsterdam net iets meer zichtbaar is. Laten we blij zijn dat, ondanks het huidige slechte politieke klimaat, mensen zichzelf kunnen en mogen zijn.

Natuurlijk zijn er nog veel meer verrassingen op de tentoonstelling. Een ontwerp voor een ‘damesbureau’ dat kleiner is dan een ‘herenbureau’.

Hebben vrouwen echt minder ruimte nodig als ze aan het werk zijn?

Als laatste is er een serie foto’s van mbo-studenten die voor hun gender uitkomen in verrassende beelden. Onder leiding van fotograaf Bete van Meeuwen fotografeerden 10 mbo-leerlingen binnen het project ‘Dit ben ik’ elkaar. Deze video vertelt hun verhaal.

Kortom, deze plezierige en energie gevende tentoonstelling roept vragen op en zet je aan het denken. Alleen daarom zou je hem al moeten zien.

Over queer gesproken, ik las het schitterend geïllustreerde boek ‘Van Nature Queer’ van Rollo Skinner, vertaald door Gerbrand Bakker. Over een jonge jongen die zich opgesloten voelt in de stad waar hij niet zichzelf kan zijn en over een gesprek met een oude eik. Aanrader!

Ik wens al mijn lezers een mooie zomer.